Bugun HilolEduʼning Yunusobod filiali ochildi. Filial rahbari – “Ibrat farzandlari” loyihasi orqali koʻpchilikka tanish turk tili ustozi Gʻulomjon Sobirov.
Markaz faoliyatiga zafarlar tilayman. Chinakam ilm maskani boʻlib, xalqimizga koʻp yillar xizmat qilsin.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Markaz faoliyatiga zafarlar tilayman. Chinakam ilm maskani boʻlib, xalqimizga koʻp yillar xizmat qilsin.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Forwarded from Mutolaa
• “USTOZ” promokodini kiritib, bepul obunani qoʻlga kiriting va 100 dan ziyod eksklyuziv kitoblar mutolaasi, hamda ilovaning qoʻshimcha qulayliklaridan zavqlaning!
Mutolaa ilovasini yuklab oling
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Sunʼiy idrok yozgan matnni qanday farqlash mumkin?
Sunʼiy idrok yozgan matnlar koʻpaygani sari ularni inson yozgan matnlardan ajratishning ahamiyati ham oshib boryapti. SI taqdim etayotgan matnlarda bir qancha kamchiliklar bor. Toʻgʻri, borgan sari matn sifati yaxshilanyapti, biroq hozircha neyrotarmoq matnlarini qoniqarli deb baholab boʻlmaydi. Ayniqsa oʻzbekchada.
SI yaxshi yordamchi, uni dushman deb bilmaslik kerak. Biroq tabiiy idrokning oʻrnini unga toʻliq boʻshatib berish ham aqldan emas.
Xoʻsh, SI yozgan matnlarni qanday farqlash mumkin?
Birinchisi – takrorlar va qolip ifodalar. Gaplar bir xil tuzilgan boʻladi, matnda biroq, xulosa qilib aytganda, maʼlumotlarga koʻra, natijada kabi iboralar, nafaqat..., balki qolipidagi jumlalar haddan tashqari koʻp ishlatiladi. Uslub zerikarli, ohang bir maromda ketaveradi.
Ikkinchisi – mazmundagi oʻxshashliklar. Sunʼiy idrok oʻzi fikr oʻylab topa olmaydi. Faqat oʻrgangan maʼlumotlaridan foydalanadi. Shu bois baʼzan matnlar bir-biriga oʻxshash chiqib qoladi. Lekin u sizni yangi gʻoyalarga yoʻllashi mumkin, maʼlum bir mavzuda eʼtibordan chetda qolgan jihatlarni topib berishda ham juda asqatadi.
Uchinchisi – fikrlar oʻrtasidagi uzilish. Baʼzan gaplar mavzu boʻyicha ketayotgandek tuyuladi, lekin toʻsatdan boshqa yoqqa burilib ketadi. Bunga sabab sunʼiy idrok chuqur kontekstni, mazmundagi yaxlitlikni tushuna olmay qolishida.
Yuqoridagi belgilar SI yozgan matnlarni ajratishga yordam beradi. Bu koʻnikma ayniqsa jurnalistika, taʼlim yoki ilm-fan sohasi vakillari uchun juda kerakli.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Sunʼiy idrok yozgan matnlar koʻpaygani sari ularni inson yozgan matnlardan ajratishning ahamiyati ham oshib boryapti. SI taqdim etayotgan matnlarda bir qancha kamchiliklar bor. Toʻgʻri, borgan sari matn sifati yaxshilanyapti, biroq hozircha neyrotarmoq matnlarini qoniqarli deb baholab boʻlmaydi. Ayniqsa oʻzbekchada.
SI yaxshi yordamchi, uni dushman deb bilmaslik kerak. Biroq tabiiy idrokning oʻrnini unga toʻliq boʻshatib berish ham aqldan emas.
Xoʻsh, SI yozgan matnlarni qanday farqlash mumkin?
Birinchisi – takrorlar va qolip ifodalar. Gaplar bir xil tuzilgan boʻladi, matnda biroq, xulosa qilib aytganda, maʼlumotlarga koʻra, natijada kabi iboralar, nafaqat..., balki qolipidagi jumlalar haddan tashqari koʻp ishlatiladi. Uslub zerikarli, ohang bir maromda ketaveradi.
Ikkinchisi – mazmundagi oʻxshashliklar. Sunʼiy idrok oʻzi fikr oʻylab topa olmaydi. Faqat oʻrgangan maʼlumotlaridan foydalanadi. Shu bois baʼzan matnlar bir-biriga oʻxshash chiqib qoladi. Lekin u sizni yangi gʻoyalarga yoʻllashi mumkin, maʼlum bir mavzuda eʼtibordan chetda qolgan jihatlarni topib berishda ham juda asqatadi.
Uchinchisi – fikrlar oʻrtasidagi uzilish. Baʼzan gaplar mavzu boʻyicha ketayotgandek tuyuladi, lekin toʻsatdan boshqa yoqqa burilib ketadi. Bunga sabab sunʼiy idrok chuqur kontekstni, mazmundagi yaxlitlikni tushuna olmay qolishida.
Yuqoridagi belgilar SI yozgan matnlarni ajratishga yordam beradi. Bu koʻnikma ayniqsa jurnalistika, taʼlim yoki ilm-fan sohasi vakillari uchun juda kerakli.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Qiya chiziq (/) haqida nimalarni bilasiz?
Imlo haqida gap ketganda koʻpincha harflar va soʻzlarga eʼtibor qaratamiz-u, belgilar biroz chetda qolib ketadi. Matnda tinish belgilari juda muhim, hatto tinish belgilari qatoriga kirmagan belgilar ham oʻziga xos vazifa bajaradi. Shulardan biri – qiya chiziq (/).
Bu belgi koʻpincha rasmiy, ilmiy va texnik matnlarda uchraydi. Qiya chiziqning asosiy vazifalarini koʻrib chiqamiz.
1️⃣ Va/yoki oʻrnida:
Arizaga pasport/ID karta nusxasi ilova qilinsin.
2️⃣ Nisbat belgisi sifatida:
100 km/h, narx/sifat nisbati.
3️⃣ Qisqartmalarda:
t/r (tartib raqami), h/r (hisobraqam).
4️⃣ Hujjat va bino raqamlarida:
156/A-sonli buyruq, Hurriyat koʻchasi, 8/1-uy.
❗️ / va \ belgilarini adashtirmang!
Oʻng qiya internet manzillarida qoʻllanadi:
https://oriftolib.uz/dars/imlo/
Chap qiya kompyuterda fayl yoʻlini koʻrsatadi:
D:\Hujjatlar\Arizalar\Qiyachiziq.docx
💡 Taklif:
Bu ikki belgi inglizchada forward slash va backslash deb ataladi. Men ularni oʻzbekchada loʻnda qilib oʻng qiya (/) va chap qiya (\) deb atashni taklif qilaman. Xalqchil qilib oʻng kaltak va chap kaltak deyish ham mumkin.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Imlo haqida gap ketganda koʻpincha harflar va soʻzlarga eʼtibor qaratamiz-u, belgilar biroz chetda qolib ketadi. Matnda tinish belgilari juda muhim, hatto tinish belgilari qatoriga kirmagan belgilar ham oʻziga xos vazifa bajaradi. Shulardan biri – qiya chiziq (/).
Bu belgi koʻpincha rasmiy, ilmiy va texnik matnlarda uchraydi. Qiya chiziqning asosiy vazifalarini koʻrib chiqamiz.
1️⃣ Va/yoki oʻrnida:
Arizaga pasport/ID karta nusxasi ilova qilinsin.
2️⃣ Nisbat belgisi sifatida:
100 km/h, narx/sifat nisbati.
3️⃣ Qisqartmalarda:
t/r (tartib raqami), h/r (hisobraqam).
4️⃣ Hujjat va bino raqamlarida:
156/A-sonli buyruq, Hurriyat koʻchasi, 8/1-uy.
❗️ / va \ belgilarini adashtirmang!
Oʻng qiya internet manzillarida qoʻllanadi:
https://oriftolib.uz/dars/imlo/
Chap qiya kompyuterda fayl yoʻlini koʻrsatadi:
D:\Hujjatlar\Arizalar\Qiyachiziq.docx
💡 Taklif:
Bu ikki belgi inglizchada forward slash va backslash deb ataladi. Men ularni oʻzbekchada loʻnda qilib oʻng qiya (/) va chap qiya (\) deb atashni taklif qilaman. Xalqchil qilib oʻng kaltak va chap kaltak deyish ham mumkin.
P.S. Bu kabi maqolalarning toʻliq shakli va imlodagi koʻplab chalkashliklarga yechimlar men tayyorlayotgan yangi imlo qo‘llanmasida jamlanyapti. Kanalni kuzatib boring, tez orada tafsilotlar bilan bo‘lishaman!
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Forwarded from Nurboy Jabborov saboqlari
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Assalomu alaykum!
Muazzam adabiyotimiz, nodir iste’dod egalari bo‘lgan shoir-u shoiralarimiz bor. XX asr Qo‘qon adabiy muhitining namoyandasi Mirzo Maryamxon Xoniy shulardan biridir. Mumtoz janrlardagi she’rlaridan devon tuzgan, islomiy-irfoniy mavzuda nazmiy asarlar bitgan shoira atoqli yozuvchimiz Nurulloh Muhammad Raufxonning buvisi.
O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Alisher Navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyida shoira devonining taqdimoti o‘tkazildi.
Taqdimotdagi intervyumni e’tiboringizga havola etishdan mamnunman.
Nurboy Jabborov
Telegram / Facebook
Muazzam adabiyotimiz, nodir iste’dod egalari bo‘lgan shoir-u shoiralarimiz bor. XX asr Qo‘qon adabiy muhitining namoyandasi Mirzo Maryamxon Xoniy shulardan biridir. Mumtoz janrlardagi she’rlaridan devon tuzgan, islomiy-irfoniy mavzuda nazmiy asarlar bitgan shoira atoqli yozuvchimiz Nurulloh Muhammad Raufxonning buvisi.
O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Alisher Navoiy nomidagi davlat adabiyot muzeyida shoira devonining taqdimoti o‘tkazildi.
Taqdimotdagi intervyumni e’tiboringizga havola etishdan mamnunman.
Nurboy Jabborov
Telegram / Facebook
# va @ belgisi: qoʻshimchalarni toʻgʻri qoʻshyapsizmi?
Ijtimoiy tarmoqlar hayotimizga heshteg va foydalanuvchi nomi kabi tushunchalarni olib kirdi. Ularga oʻzbekcha qoʻshimcha qoʻshishda koʻpchilik ikkilanadi. Xoʻsh, qanday yozish toʻgʻri?
Imlo qoidalarida bu haqda koʻrsatma yoʻq. Yechimni til mantigʻi va texnik talablardan kelib chiqib topamiz.
Bu yondashuv 10 ta, 70% ga, 10 kg dan kabi soʻzlar imlosiga mos keladi va belgining texnik vazifasini buzmaydi.
📌 Demak:
#yangiliklar ni kuzatib boring ✅
@oriftolib dagi post ✅
#yangiliklarni kuzatib boring ❌
@oriftolibdagi post ❌
❗️Texnik eslatmalar:
1️⃣ Heshteg ichida boʻsh joy boʻlmaydi. Soʻzlarni qoʻshib yoki pastki chiziq bilan yozing:
#xayrlitong ✅
#xayrli_tong ✅
#xayrli tong ❌
#xayrli-tong ❌
2️⃣ Eʼtiborli boʻling: foydalanuvchi nomlarida (@username) standart lotincha harflar ishlatiladi.
Albatta, bu kabi zamonaviy masalalar kelajakda rasmiy imlo qoidalarida oʻz aksini topishi zarur. Biroq til doimiy rivojlanishda, u rasmiy hujjatlarni kutib oʻtirmaydi. Shu sababli eng toʻgʻri va mantiqli yechimlarni taklif qilish va amaliyotga imkon qadar tezroq tatbiq qilish til rivojiga xizmat qiladi.
Nashrga tayyorlanayotgan mufassal imlo qoʻllanmamdan qisqartirib olindi.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Ijtimoiy tarmoqlar hayotimizga heshteg va foydalanuvchi nomi kabi tushunchalarni olib kirdi. Ularga oʻzbekcha qoʻshimcha qoʻshishda koʻpchilik ikkilanadi. Xoʻsh, qanday yozish toʻgʻri?
Imlo qoidalarida bu haqda koʻrsatma yoʻq. Yechimni til mantigʻi va texnik talablardan kelib chiqib topamiz.
Asosiy qoida: qoʻshimchani boʻsh joy (probel) bilan ajratib yozing.
Bu yondashuv 10 ta, 70% ga, 10 kg dan kabi soʻzlar imlosiga mos keladi va belgining texnik vazifasini buzmaydi.
📌 Demak:
#yangiliklar ni kuzatib boring ✅
@oriftolib dagi post ✅
#yangiliklarni kuzatib boring ❌
@oriftolibdagi post ❌
❗️Texnik eslatmalar:
1️⃣ Heshteg ichida boʻsh joy boʻlmaydi. Soʻzlarni qoʻshib yoki pastki chiziq bilan yozing:
#xayrlitong ✅
#xayrli_tong ✅
#xayrli tong ❌
#xayrli-tong ❌
2️⃣ Eʼtiborli boʻling: foydalanuvchi nomlarida (@username) standart lotincha harflar ishlatiladi.
💡 Taklif:
Bu atamalar hali oʻzbekchalashtirilmagan. Koʻpchilik heshteg uchun chorlov variantini taklif qiladi, bu menga ham maʼqul. Username uchun esa egaot yoki taniq variantini taklif qilaman.
Albatta, bu kabi zamonaviy masalalar kelajakda rasmiy imlo qoidalarida oʻz aksini topishi zarur. Biroq til doimiy rivojlanishda, u rasmiy hujjatlarni kutib oʻtirmaydi. Shu sababli eng toʻgʻri va mantiqli yechimlarni taklif qilish va amaliyotga imkon qadar tezroq tatbiq qilish til rivojiga xizmat qiladi.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
5
Forwarded from Mutolaa
⭐️ Jamoamiz a’zolari xalqaro maydonlarda ma’ruza qilayotganidan faxrlanamiz va Javlon Jovliyevning kelgusi ijodiga omad tilaymiz.
Mutolaa ilovasini yuklab oling
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Toʻrt muchaga nimalar kiradi?
Toʻrt muchasi sogʻ degan gapni koʻp eshitamiz. Badiiy adabiyotlarda ham bu ibora bot-bot koʻzga tashlanadi. Mucha soʻzining lugʻaviy maʼnosi kishi aʼzosidir. Toʻrt muchasi sogʻlik esa jismonan sogʻlomlikni anglatishi maʼlum.
Lekin toʻrt mucha deganda aynan qaysi tana aʼzolari nazarda tutiladi? Izohli lugʻatga koʻra, toʻrt mucha oyoq, qoʻl, koʻz va quloqdir.
🟢 Misol:
Toʻrt muchasi sogʻ odamga bekorchilikdan yomon dard yoʻq ekan.
S. Siyoyev, “Avaz”.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Toʻrt muchasi sogʻ degan gapni koʻp eshitamiz. Badiiy adabiyotlarda ham bu ibora bot-bot koʻzga tashlanadi. Mucha soʻzining lugʻaviy maʼnosi kishi aʼzosidir. Toʻrt muchasi sogʻlik esa jismonan sogʻlomlikni anglatishi maʼlum.
Lekin toʻrt mucha deganda aynan qaysi tana aʼzolari nazarda tutiladi? Izohli lugʻatga koʻra, toʻrt mucha oyoq, qoʻl, koʻz va quloqdir.
🟢 Misol:
Toʻrt muchasi sogʻ odamga bekorchilikdan yomon dard yoʻq ekan.
S. Siyoyev, “Avaz”.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Zoʻr yangilik: 320 ta nom oʻzbekchada va toʻgʻri yoziladi
Vazirlar Mahkamasi Oʻzbek tili bayrami arafasida davlat tili rivojiga hissa qoʻshadigan qaror qabul qilibdi. Unga koʻra, temiryoʻl vokzali, temiryoʻl stansiyasi va temiryoʻl razyezdlari nomlari davlat tili qoida va meʼyorlariga moslanadi, oʻzgarishlar tegishli hujjatlar va maʼlumotlar bazalariga kiritiladi, peshlavhalar va axborot koʻrsatkichlaridagi yozuvlar lotin yozuvida asoslangan oʻzbek tilidagi yozuvlar bilan almashtiriladi.
Qarorga butun respublika boʻylab oʻzgartiriladigan 320 ta geografik obyekt nomi ilova qilingan. Ilova bilan tanishib hayron qoldim: hatto mustaqillik yillarida qoʻyilgan nomlar ham xatolar bilan yozilib kelgan ekan! Shu jihatning oʻzi ham bu qaror ijrosini tezroq taʼminlash kerakligini anglatadi.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Vazirlar Mahkamasi Oʻzbek tili bayrami arafasida davlat tili rivojiga hissa qoʻshadigan qaror qabul qilibdi. Unga koʻra, temiryoʻl vokzali, temiryoʻl stansiyasi va temiryoʻl razyezdlari nomlari davlat tili qoida va meʼyorlariga moslanadi, oʻzgarishlar tegishli hujjatlar va maʼlumotlar bazalariga kiritiladi, peshlavhalar va axborot koʻrsatkichlaridagi yozuvlar lotin yozuvida asoslangan oʻzbek tilidagi yozuvlar bilan almashtiriladi.
Qarorga butun respublika boʻylab oʻzgartiriladigan 320 ta geografik obyekt nomi ilova qilingan. Ilova bilan tanishib hayron qoldim: hatto mustaqillik yillarida qoʻyilgan nomlar ham xatolar bilan yozilib kelgan ekan! Shu jihatning oʻzi ham bu qaror ijrosini tezroq taʼminlash kerakligini anglatadi.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
1
Takror tovushlar imlosi
Takror tovushlar imlosida koʻp adashiladi. Jumladan, harflar orasiga chiziqcha qoʻyish koʻp uchraydi. Ammo imlo qoidalariga koʻra, bu – xato.
Oʻzbek tilining asosiy imlo qoidalarida belgilanishicha, bir tovush ikki va undan ortiq tovush tarzida aytilsa, bunday holat harfni takror yozish bilan koʻrsatiladi: yoʻoʻq, nimaa, himm, ufff kabi.
📌 Demak:
Osmonga qaraab yotdim, choʻziiib gapirding-da, annniq ✅
Osmonga qara-ab yotdim, choʻzi-i-ib gapirding-da, an-n-niq ❌
@oriftolib
Takror tovushlar imlosida koʻp adashiladi. Jumladan, harflar orasiga chiziqcha qoʻyish koʻp uchraydi. Ammo imlo qoidalariga koʻra, bu – xato.
Oʻzbek tilining asosiy imlo qoidalarida belgilanishicha, bir tovush ikki va undan ortiq tovush tarzida aytilsa, bunday holat harfni takror yozish bilan koʻrsatiladi: yoʻoʻq, nimaa, himm, ufff kabi.
📌 Demak:
Osmonga qaraab yotdim, choʻziiib gapirding-da, annniq ✅
Osmonga qara-ab yotdim, choʻzi-i-ib gapirding-da, an-n-niq ❌
@oriftolib
Oʻzbek tili bayrami kuni qutlugʻ boʻlsin!
Tilimiz rivojlanib, qamrovi kengayib, martabasi oshib boraversin.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Tilimiz rivojlanib, qamrovi kengayib, martabasi oshib boraversin.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
“E Voh” oʻzbek tili va adabiyoti olimpiadasi oltin medaliga Mansur Siddiqov sazovor boʻldi
Toshkent shahridagi “Sodiq School” maktabi oʻqituvchisi 30 mln soʻm pul mukofoti bilan taqdirlandi.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Toshkent shahridagi “Sodiq School” maktabi oʻqituvchisi 30 mln soʻm pul mukofoti bilan taqdirlandi.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
“Kelajak soati” darslari oʻzbek tili mavzusiga bagʻishlandi
O‘zbek tili bayrami munosabati bilan taʼlim dargohlarida “Kelajak soati” darslari oʻzbek tili mavzusiga bagʻishlandi.
Men ham bu darslarda qatnashdim. Abdulla Qodiriy nomidagi ijod maktabi 10-sinf oʻquvchilari bilan ona tilimizning qadr-qimmati, boyligi, uni rivojlantirish, raqamli dunyodagi oʻrni va mavqeini mustahkamlash haqida suhbatlashdik.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz
O‘zbek tili bayrami munosabati bilan taʼlim dargohlarida “Kelajak soati” darslari oʻzbek tili mavzusiga bagʻishlandi.
Men ham bu darslarda qatnashdim. Abdulla Qodiriy nomidagi ijod maktabi 10-sinf oʻquvchilari bilan ona tilimizning qadr-qimmati, boyligi, uni rivojlantirish, raqamli dunyodagi oʻrni va mavqeini mustahkamlash haqida suhbatlashdik.
@oriftolib | Boshqa sahifalarimiz