Tahrir

Voqea-hodisaning tarixi boʻladi. Tarixning muhim jihatlaridan biri – sanalardir. Yillarni ifodalashda “yili” va “yilda” soʻzlari qoʻllanadi. Masalan, 2019 yili yoki 2019 yilda. Men koʻpincha 2019...

Koʻpincha ibrat va oʻrnak soʻzlarini bir-birining oʻrnida bemalol qoʻllab ketaveramiz. Aslida, ularning nozik maʼno farqlari bor. Maʼlumot izlab, “Izohli lugʻat”ga qaradim. Lekin unda ham...

“Toʻrt muchasi sogʻ” degan gapni koʻp eshitamiz. Badiiy adabiyotlarda ham bu ibora bot-bot koʻzga tashlanadi. “Mucha” soʻzining lugʻaviy maʼnosi “kishi aʼzosi”dir. “Toʻrt muchasi sogʻ”lik...

Bundan oʻn toʻrt-oʻn besh yillar oldin badiiy asarlarda tushunmay qolgan yoki maʼnosini toʻla anglolmagan soʻzlarim uchun lugʻat daftar tutgandim. Ayniqsa, Gʻafur Gʻulom asarlari oʻzbek...

Baʼzan chet tilidagi soʻz noqobil soʻz bilan mahalliylashtiriladi. Natijada shu soʻz tilga singmaydi. Gohida esa, yaxshi variant topsangiz ham, xalq qabul qilmaydi. Til shunaqa...

Itlarning tumshugʻiga taqiladigan himoya qalqonini ruslar “namordnik” deydi. “Morda” – “tumshuq” soʻzidan yasalgan. Xoʻsh, oʻzbekchada bu moslama qanday ataladi? Baʼzi oʻrinlarda shu tushunchani ifodalash uchun...

Koʻpincha shaxt soʻzi oʻrnida shahd, shaxdam soʻzi oʻrnida shahdam soʻzi ishlatilaveradi. Bu – xato. Chunki ikki soʻzning maʼnosi mutlaqo farq qiladi. Izohli lugʻatga koʻra, shaxt...

“Oʻg” soʻzi bilim, aql maʼnosini beradi. Qadimda aql va ziyraklik maʼnosida ishlatilgan. Bugungi tilimizdagi oʻqimoq, oʻrganmoq soʻzlarining oʻzagi ana shu oʻg. Mahmud Koshgʻariy zamonida yoshi...

Bitta soʻz qarama-qarshi maʼnoni ham anglatishi mumkin. Bu koʻp tillarga xos. Masalan, basir soʻzi arab tilida koʻzi oʻtkir va koʻzi ojiz maʼnolarida ishlatiladi. Oʻzbek...

Xabar va yangiliklarni oʻqiganda, telekoʻrsatuvlarni koʻrganda eng tishga tegadigan iboralardan biri – “tashrif buyurish”. Duch kelgan odamga nisbatan oʻrni boʻlsa-boʻlmasa tashrif buyurdi, deb ishlatib...