H va x masalasida hatto lugʻat tuzuvchilarning oʻzi ham adashib turadi. Jumladan, halqob soʻzida.
1976 yilgi imlo lugʻatida bu soʻz halqob, 1995 yilgisida xalqob, 2013 yilgi imlo lugʻatlarida halqob, 2008 yilgi izohli lugʻatda esa xalqob tarzida berilgan. Aslida qay biri toʻgʻri?
Soʻzning toʻgʻri shakli – halqob. Fors tilidan kirgan bu soʻz chuqur joylarda turib, yigʻilib qolgan suvni anglatadi. Ikki qismdan iborat: “doira shaklli narsa” maʼnosini anglatadigan arabcha halq oti bilan “suv” maʼnosini anglatadigan forscha ob otidan tuzilgan. Halqa va halqob soʻzlaridagi halq ayni bir maʼnodagi soʻzlardir. Yerda yigʻilib qolgan suvlar halqasimon doira hosil qiladi. Shuning uchun ham bu koʻlmakchalarga halqob deb nom berilgan.
Izohli lugʻatda halqob soʻzining arabcha imlodagi shakli ham keltirilgan. Unda hoyi hutti harfi ishlatilganini va asliyatdagi maʼno izohida halqa soʻzi qoʻllanganini koʻrish mumkin. Hoyi hutti oʻzbekchada h harfi bilan ifodalanadi.
Izohli lugʻatning 2020 yilgi nashrida bu xato tuzatilibdi.
📌 Demak:
Halqob ✅
Xalqob ❌
Orif Tolib
