Devonu lugʻatit turk
“Parol” soʻzining oʻzbekchasi
Bu soʻzni bugun ham ishlatamiz. Lekin parol maʼnosida qoʻllamaymiz.
Gap imo, imo-ishora, imlamoq, im qilmoq, im qoqmoq soʻzlari tarkibidagi im haqida ketyapti.
Mahmud Koshgʻariy “Devonu lugʻatit...
“Mahsulot”ning oʻzbekchasi – tovar
Tilimizga oʻrnashib, oʻziga tegishli boʻlmagan hududlarni ham egallab olgan monopoltabiat soʻzlardan biri mahsulotdir. Bu soʻzni oʻrinli-oʻrinsiz qoʻllayveramiz. Uning turkiycha muqobili – tovarga esa juda...
Yogurt
Tilimizda oldin tez-tez qoʻllangan, keyin boshqa tillarga oʻtib, yana qaytib kelgan jahongashta soʻzlar bor. Shulardan biri – yogurt.
Mahmud Koshgʻariyning “Devonu lugʻatit turk” asarida bu...
Yosh, yashil va yasha
Yosh va yasha soʻzlarining bir oʻzakdan ekani sezilib turibdi. Yashil-chi? Mantiqan olganda uning ham qolgan ikki soʻz bilan ildizi bir. Yashillik – yashash, yasharish...
“Million”ning oʻzbekchasi nima?
Qadimgi turkiy tilda sonlar sof turkiycha boʻlgan. Keyinchalik juda katta sonlarni, jumladan, million va milliardni bildiruvchi soʻzlar boshqa tillardan kirib kelgan. Lekin bundan ming...
Koʻylak nega “oʻngiydi”?
Kiyimlarga nisbatan oʻngimoq soʻzi qoʻllanadi. Izohli lugʻatga koʻra, oʻngimoq rangi yoʻqolmoq, asl rangi oʻzgarmoq, tusi oʻchmoq maʼnolariga ega.
Masalan:
Bunday boʻyoq bilan boʻyalgan mato oʻngib ketmaydi.
“Fan...
“Kabob”ning oʻzbekchasi
Kabob oʻzi oʻzbekcha-ku, demoqchimisiz? Ha, kabob oʻzimizniki boʻlib ketgan. U oilaning haqiqiy aʼzosiga aylangan, boshqalarning qizi ekani bilinmaydigan yaxshi kelinga oʻxshaydi.
Kabob – goʻshtni sixga...
Chiroyli koʻzlar va kirpi
Tipratikan shevada kirpi va kirpitikan ham deyiladi. Bu jonivor tanasining orqa va yon tomonlari tikanlar bilan qoplangan. Biror xavf sezganda boshi va oyoqlarini yigʻib,...
Tanishning bilishi, upaning eligi
Baʼzi juft soʻzlarning ikkinchi qismidagi soʻz mustaqil ishlatilmay qoʻygan. Tanish-bilish soʻzi ana shundaylardan. Xoʻsh, bilish soʻzining maʼnosi aslida nima?
“Bilish” bugun tilimizda ishlatiladigan bilmoq maʼnosidagi...