“Qirol”ning kechmishi

Podshoh va podshohlik soʻzlari oʻrnida qirol va qirollik soʻzlarini yanglish qoʻllash holatlari haqida oldinroq yozgan edim. Tarixan Oʻrta Osiyo va Sharq mamlakatlarida qirollar boʻlmagan. Hukmdorlar xoqon, podshoh, shoh, xon, amir, sulton, malik, van, tenno deb atalgan. Buni qirol soʻzining etimologiyasi ham tasdiqlaydi.

Qirol soʻzi franklar qiroli Buyuk Karl (lotincha Carolus Magnus, 742-814) nomiga borib taqaladi. Qadimgi german tilida kerl soʻzi erkak, yigit maʼnosini bergan. U keyinchalik ismga aylangan. Yevropada Karl ismli juda koʻp qirollar oʻtgan.

Rus tili orqali kirib kelgan korol oʻzbek tilida tabiiy oʻzgarishlarga uchragan va qirolga aylangan. Begonalik xususiyatini yoʻqotib, tilga singib ketgan.

Qirol soʻzining etimologiyasi boʻyicha boshqa fikrlar ham bor, lekin ular u qadar ishonchli emas.