Bir jumla tahriri

Guruhda “Oltinoy, goʻzal sheʼr yaratibsiz! Ijodiy bardavomlik tilab qolaman, qadrdonim!” degan jumla, undagi sheʼr yaratibsiz iborasining toʻgʻri-notoʻgʻriligi haqida soʻrashdi.

Umuman olganda, jumlalar xato emas. Lekin tahrir nuqtai nazaridan nuqsonli.

Sheʼr yaratibsiz – oʻta kitobiy, balandparvoz. Jonli tildan yiroq. Uning oʻrniga sheʼr yozibsiz deyilsa, gap sodda, samimiy va ravon chiqadi.

Yaratmoq soʻzi insonga nisbatan ishlatilganda qurish, yasash, ijod qilish, bunyod etish, barpo qilish kabi maʼnolarni tashiydi. Bu oʻrinda yoʻqdan bor qilish maʼnosi yoʻq. Yaratganga xos boʻlgan yaratish insonga xos yaratishdan mutlaq farq qiladi.

Ijodiy bardavomlik iborasi ham kitobiyroq. Oxirgi jumla oʻrniga “Ijoddan toʻxtamang” deyilsa, qisqa va loʻnda boʻladi. Agar tilak maʼnosini alohida taʼkidlash zarur boʻlsa, “Ijodingizga muvaffaqiyatlar tilayman” deyish mumkin.

Tahrir koʻpincha individuallik kasb etadi, har kimning oʻz varianti boʻlishi mumkin. Mening variantim quyidagicha:

 

Oltinoy, ajoyib sheʼr yozibsiz! Ijoddan toʻxtamang.

 

Eʼtibor bergan boʻlsangiz, goʻzal soʻzi ajoyibga alishtirildi va qadrdonim soʻzi tushirib qoldirildi.

Ijod qilish balandroq tushuncha, boshlovchi qalamkashlarga nisbatan ishlatish uncha toʻgʻri emas degan mulohaza ham boʻlishi mumkin. Bu – asosli mulohaza. Unda jumlani bu shaklda tahrir qilish mumkin:

 

Oltinoy, sheʼr ajoyib chiqibdi! Yozishdan toʻxtamang.

 

Orif Tolib