Isaak Kipnis. Soʻzini unutgan mushuk

Mushukcha ertalab uyqudan uygʻonib, ochiqqani his qildi.

Bekaning oldiga yugurib bordi, biroq ochlik mushuklar tilida qanday ifodalanishini toʻsatdan unutib qoʻydi. Shu sababli beka u nimaga kelganini tushunmadi. Mushukcha yigʻlagancha koʻchaga yugurib chiqdi va u yerda toʻriq otga koʻzi tushdi.

– Nimaga yigʻlayapsan? – deb soʻradi ot.

– Ochqab ketdim, shuning uchun yigʻlayapman, – deb javob berdi mushukcha. – Ovqatlanmoqchiligimni mushukchasiga aytishni bilmayapman.

– Yigʻlama, – deb uni ovutdi ot. – Buni oʻzim senga oʻrgataman. “Ih-hi-hi!” desang, senga darrov yegulik berishadi.

– Nima deyapsiz! Mushuklar kishnamaydi-ku, – mushukcha shunday deb boyagidan ham qattiqroq yigʻlashga tushdi va yoʻlida davom etdi.

Maysazorda qora sigirga duch keldi.

– Nimaga yigʻlayapsan? – deb soʻradi undan sigir.

– Ochqaganda nima deyish kerakligini unutib qoʻydim, oʻzim juda ochman.

– E-e, shunga yigʻlab oʻtiribsanmi? “Mu-u-u!” degin, darrov senga biror nima berishadi.

– E, yoʻq! Mushuklar boʻkirmaydi. Ular boshqacha gapiradi, – dedi mushukcha va dalaga qarab yugurib ketdi.

Uning yigʻisini qoʻy eshitib qoldi va sababini soʻradi:

– Nimaga yigʻlayapsan, hoy mushukcha?

– Mushuklar ovqatni qanday soʻrashini esimdan chiqardim, – deb takrorladi mushukcha.

– Mana, men oʻrgataman nima deyishni, – dedi qoʻy. – “Ma-a-a!” degin, darrov qorningni toʻydirishadi.

– Yoʻq, yoʻq! – deb baqirdi mushukcha. – Qoʻylargina maʼraydi. Mushuklar boshqacha gapiradi.

U shu yerdan ortiga – uyga qaytdi.

Devor yonida bir tovuqqa koʻzi tushdi.

– Nimaga yigʻlayapsan? – deb soʻradi tovuq. Mushukcha sababini tushuntirgan edi, tovuq uni yupatishga tushdi. – Hoziroq senga ovqat berishadi. “Qo-qo-qogʻ!” desang bas.

– Yoʻgʻ-e, qoʻysangiz-chi! Mushuklar qoqogʻlamaydi, – deb hoʻngrab yubordi mushukcha, – ular nima deyishi esa yodimdan koʻtarildi.

U yana yoʻlida davom etdi.

Shu payt bir kulbadan qora mushuk chiqib qoldi va dedi:

– Birgina men senga och mushuk nima deyishi kerakligini ayta olaman. Bekang hozir oshxonada sut pishiryapti, uning oldiga borib “Mya-u-u!” degin.

– Ha, xuddi shunday! – deb mushuk xursand boʻlib ketdi. – Ovqat ana shunday soʻralardi!

U yugurib oshxonaga kirdi va mungli tovushda soʻradi:

– Mya-u-u!

Qizaloq mushukchasi qattiq ochqaganini tushundi.

– Bechora mushukcha! Nega kun boʻyi indamading, ochqaganingni menga eslatmading!

Yosh beka shunday deb kosachaga sut quyib berdi. Mushuk sutni pok-pokiza tushirdi va ochqaganda nima deyish kerakligini boshqa biror MARTA esidan chiqarmadi. Bunday paytlarda “Mya-u-u!” deydi, “Mya-u-u!”

 

Rus tilidan Orif Tolib tarjimasi

 

“Gʻuncha” jurnalining 2015-yil 1-sonida chop etilgan.