Til
“Nafsi hakalak otdi”: hakalak nima?
Bu ibora tilda koʻp qoʻllanadi. Ibora tarkibidagi hakalak soʻzining tub maʼnosiga koʻp ham eʼtibor bermaymiz. Bu soʻz oʻzbek tilida ikki xil maʼnoda ishlatiladi:
1️⃣ Bir...
“Uchrashuv oʻtkazdi” va “uchrashdi”: farqi nimada?
Bugun OAV uchrashuv oʻtkazdi degan jumlani juda koʻp ishlatyapti. Shuni qisqa qilib uchrashdi desa boʻlmaydimi? Boʻladi. Lekin bunda tashkillaganlik, tashabbusga egalik maʼnosi boʻrtib aks...
Aslida: vergul kerakmi yoki yoʻq?
Imlosi juda chalkashtiradigan soʻzlardan biri ana shu aslida soʻzi boʻladi. Izohli lugʻatda berilgan misollarda ham bir oʻrinda vergul ishlatilgan, boshqa joyda esa yoʻq 😬.
Xoʻsh,...
Chin-Mochin. Chin – Xitoy. Mochin qayer?
Badiiy adabiyotlarda, ayniqsa, ertaklarda Chin-Mochin, Chinu Mochin kabi iboralarga koʻzimiz tushadi. Baʼzan oʻzimiz ham soʻzlashuvda ishlatamiz. Chin Xitoy ekani koʻpchilikka maʼlum. Bu yurt nomi...
Xartiya nima?
Olimpiada haqidagi maqolada kelgan xartiya soʻzining maʼnosiga qiziqqanlar koʻp boʻldi.
Xartiya ijtimoiy-siyosiy ahamiyat va mazmunga ega boʻlgan ayrim hujjat va deklaratsiyalarning nomi. Masalan:
Angliya hurriyatparvarlarining ulugʻ...
Eski joʻva: joʻva nima degani?
Nosirjon Oxunovning “Joy nomlari taʼbiri” kitobida Eski joʻvaga shunday taʼrif beriladi:
“Toshkent shahridagi mahallalardan birining nomi.
Tarix fanlari doktori A. Muhammadjonovning yozishicha, joʻva aslida juʼba, yaʼni bozor...
Olimpiada va Olimpiya
Bu katta sport musobaqasi nomi oʻzbek tilida ikki xil variantda ishlatiladi: Olimpiada oʻyinlari, Olimpiya oʻyinlari. Ikkalasi ham toʻgʻri. Izohli lugʻatda ikkala shakl toʻgʻriligi koʻrsatib...
Igrekmi yoki igrik?
Izohli lugʻat igrek soʻzini shunday sharhlagan:
1️⃣ Lotin alifbosida oxirgi harfdan oldingi “Y” harfining nomi.
2️⃣ Matematikada: shu harf bilan ifodalangan nomaʼlum (qidirilayotgan) miqdor.
Biroq harf sifatida...
“Bakovuling boʻloyin”: bakovul kim?
Milliy ensiklopediyada bakovul soʻziga shunday izoh berilgan:
1️⃣ Chingizxon davrida va temuriylar saroyida taom va ichimliklar tayyorlovchi oshpazlar boshligʻi.
2️⃣ Oltin Oʻrda xonligida qoʻshinga maosh-ulufa ulashish,...
-u, -yu va chiziqcha
Bu qoʻshimchalar bogʻlovchi ham, yuklama ham boʻlib kela oladi.
Bogʻlovchi boʻlib kelganda va, hamda, bilan soʻzlariga maʼnodosh boʻladi. Bunday paytlarda kiril imlosida soʻzga qoʻshib yoziladi:
Senu...
