Naq va naqd
Bu ikki soʻz bir oʻzakdan, toʻgʻrirogʻi, naq soʻzi naqdning talaffuzda oʻzgargan shakli. Biroq ular boshqa-boshqa maʼnolarni ifodalaydi.
Naq soʻzi oʻzbek tilida 5 xil maʼnoga ega:
1️⃣ Aytilganning, koʻzda tutilganning oʻzginasi; xuddi, ayni: gapning naq onasini aytdingiz-qoʻydingiz.
2️⃣ Qoq, ayni, xuddi: naq yarim kechada, naq shu paytda.
3️⃣ Oz boʻlmasa; deyarli: naq yiqila yozdim.
4️⃣ Rosa, obdan: naq terga tushirib yubordi.
5️⃣ Boʻlmasa, aks holda: aravakash bola, otingni tort, naq tezagini doʻppingga solib beraman!
Naqd soʻzi esa uch xil maʼnoda qoʻllanadi:
1️⃣ Pulini darhol toʻlash sharti bilan boʻlgan yoki boʻladigan savdo muomalasi: naqdga olish, naqdga sotish.
2️⃣ Qoʻlda, ixtiyorda bor, foydalanish yoki muomalaga kiritish uchun tayyor: naqd pul, arava naqd, naqd mablagʻ.
3️⃣ Aniq, hal boʻlgan, tayyor: oʻqishga kirishi naqdga oʻxshaydi.
📌 Demak:
Naq yiqilay dedim, naq yarim tunda, faqat naqdga sotaman, naqd pul ✅
Naqd yiqilay dedim, naqd yarim tunda, faqat naqqa sotaman, naq pul ❌
Muallif haqida
Orif Tolib – bir necha kitoblar, ilmiy, badiiy va publitsistik maqolalar muallifi, muharrir, tilshunos. Daryo.uz nashri kolumnisti. “Ibrat farzandlari” loyihasining oʻzbek tilidan savodxonlik darslari ustozi. Oʻzbekiston yozuvchilar uyushmasi aʼzosi.