“Tomonidan”ning tomonlari
Tildagi har bir soʻz yoki iboraning oʻziga yarasha vazifasi bor. Biroq oʻrinsiz ishlatsangiz, hatto eng zalvarli soʻz, ibora yoki jumlani ham obroʻsizlantirib qoʻyish mumkin.
Tomonidan soʻzini oʻrinsiz ishlatish koʻp uchraydi. OAV va kitoblardan shu soʻz qatnashgan majhul nisbatdagi jumlalarni qidirib koʻring, bunga oʻzingiz ham amin boʻlasiz:
Olimlar tomonidan koronavirusning uchta yangi alomati aniqlandi.
⚠️ Nimasi xato?
Gapda harakatning bajaruvchisi koʻrsatilgan boʻlsa, majhul nisbat qoʻllamaslik kerak. Majhul nisbatdagi gap uzun va mujmallikka moyil boʻladi.
☑️ Toʻgʻrisi qanaqa?
Aniq nisbatda berish kerak:
Olimlar koronavirusning uchta yangi alomatini aniqladi.
Gap loʻnda, tushunishga oson va oʻquvchiga yengil yetib boradi. Hech kimning “tomon”iga ehtiyoj yoʻq.
👉 Bu shakldagi jumlalar urf boʻlishining sabablaridan biri – tarjima tiliga yoki oʻzi yaxshiroq biladigan tilga taqlid. Rus va ingliz tillarida ish-harakat bajaruvchisini majhul nisbatda berish juda koʻp kuzatiladi. Biroq bunday gap tuzilishi oʻzbek tili tabiatiga teskari.
📌 Demak:
Men aytgan gapni tushundingiz-a? ✅
Aytganlarimni tushundingiz-a? ✅
Men tomonimdan aytilgan gapni tushundingiz-a? ❌
Muallif haqida
Orif Tolib – bir necha kitoblar, ilmiy, badiiy va publitsistik maqolalar muallifi, muharrir, tilshunos. Daryo.uz nashri kolumnisti. “Ibrat farzandlari” loyihasining oʻzbek tilidan savodxonlik darslari ustozi. Oʻzbekiston yozuvchilar uyushmasi aʼzosi.