Chalmoq va cholgʻu
Biror musiqa asbobida kuy yoki ohangni ijro etish chalmoq soʻzi bilan ifoda etiladi. Bu soʻzning ovoz chiqaradigan asboblarni ishga solmoq, ovoz chiqarmoq kabi maʼnolari...
Ayyuhannos va ayuhannos
Ayyuhannos soʻzi arab tilidan kirgan, asliyatda ey odamlar degan maʼnoni anglatadi. “Oʻzbek tilining etimologik lugʻati”da koʻrsatilishicha, arabchada ey undovini ifodalovchi ʼayyuha soʻzi, al- aniqlik...
Ifor, ufor va upor
Ifor arabchadan kirgan, asliyatda chang, toʻzon; hid maʼnolariga ega. Oʻzbek tilida yaxshi hid, xushboʻy; umuman hid maʼnolarini anglatadi:
Har bir gulning oʻz ifori bor.
Gazetadan.
Qarqunoq parvozda...
Iftor
Bu soʻz arabcha roʻza tutishni toʻxtatdi maʼnosidagi fatara feʼlidan yasalgan. Asliyatda roʻza tutishni toʻxtatish, nonushta qilish maʼnolarini anglatadi. Oʻzbek tilida quyidagi maʼnolarda qoʻllanadi:
1️⃣ Roʻza...
Avlodmi, ajdodmi?
Baʼzan gazeta-jurnallarda, saytlarda, nutqlarda avlod-ajdod, avlodu ajdodlar soʻzlari xato ishlatiladi. Yanglish qoʻllamaslik uchun ularning maʼnosini bilib olish kerak.
Avlod ota-bobodan qolgan nasl, bolalar, farzandlar demakdir:
U...
Boyaqish va boyoqish
Koʻpchiligimiz boyaqish shaklini qoʻllaymiz va shu sababli ana shu variant toʻgʻri deb oʻylaymiz. Aslida toʻgʻrisi – boyoqish.
Boyoqish soʻzi achinish uygʻotuvchi holatli, bechora, shoʻrlik maʼnolarini...
Maddoh
Bugun maddoh soʻzi faqat salbiy maʼnoda qoʻllanyapti. Qadimda uning ijobiy yoki neytral maʼnosi ham boʻlgan.
Arab tilidan kirgan bu soʻz asliyatda madh qiluvchi; Xudoga hamdu...
Gʻalati mashhurlar: toʻgʻrisi – xato, xatosi – toʻgʻri
Har narsaga koʻnikiladi, xatoga ham
Psixologlarning aytishicha, biror odat shakllanishi yoki yoʻqolishi uchun oʻrtacha bir oy vaqt kerak ekan. Muttasil qilinadigan yanglish ishga tana oʻrganib...
Yangidan va yangitdan
Yangidan soʻzi qaytadan, qayta boshdan, boshqatdan kabi maʼnolarni anglatadi:
Maqolani yangidan tahrir qilish kerak.
Yangidan soʻzlashuv tilida yangitdan shaklida ham ishlatiladi. Bu shakl lugʻatlarga kiritilgan va...
Raxna
Forsachadan kirgan bu soʻz asliyatda teshik, yoriq; oʻpirilgan joy; shikast maʼnolarini bildiradi. Oʻzbek tilida quyidagi maʼnolarda qoʻllanadi:
1️⃣ Oʻyilgan, oʻpirilgan joy, teshik, yoriq.
Xaroba imoratlarning oʻrta bir...