Pashsha va chivin: farqi nimada?
Bu soʻzni adashtirib qoʻllash koʻp uchraydi. Bir soʻzning shevalarda boshqa maʼnoda ishlatilishi odamlarning adabiy tildan foydalanishga ham taʼsir etishi mumkin.
Xullas, bugun pashsha va chivinning...
Anomal issiq: “anomal” nima degani?
Anomal soʻzi izohli lugʻatda yoʻq. Lekin u bilan oʻzakdosh anomaliya soʻzi sharhlangan. Anomal ana shu anomaliyaning sifat shakli.
Anomaliya yunoncha anomalia soʻzidan, asliyatda notekislik; meʼyordan...
Hijriy-qamariy yil hisobi
Hijriy yil hisobiga Paygʻambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallamning Makkai mukarramadan Madinai munavvaraga koʻchganlari, yaʼni hijratlari asos qilib olingan. Shuning uchun nomi hijriy taqvim...
“Svejiy” soʻzining tarjimasi haqida
Ruscha savodi “tvaya-maya” darajasida boʻlsa-da, oʻzbek tilini kamsituvchi odamlar uchrab qoladi. Ularning sevimli savollaridan biri shu: “Svejiy oʻzbekchada nima boʻladi? Masalan, svejiy karam?”. Mabodo...
Darranda nima?
Kitoblarda, gazeta-jurnallarda “parranda-darrandalar” degan soʻzga duch kelgan boʻlsangiz kerak. Parranda nimaligini koʻpchiligimiz yaxshi bilamiz: har qanday qush zoti. Uyda boqiladiganlari uy parrandasi deyiladi. Masalan,...
Toʻrt muchaga nimalar kiradi?
“Toʻrt muchasi sogʻ” degan gapni koʻp eshitamiz. Badiiy adabiyotlarda ham bu ibora bot-bot koʻzga tashlanadi. “Mucha” soʻzining lugʻaviy maʼnosi “kishi aʼzosi”dir. “Toʻrt muchasi sogʻ”lik...
Ofitsiantning oʻzbekchasi nima?
Baʼzan chet tilidagi soʻz noqobil soʻz bilan mahalliylashtiriladi. Natijada shu soʻz tilga singmaydi. Gohida esa, yaxshi variant topsangiz ham, xalq qabul qilmaydi. Til shunaqa...
Tatbiq va tadqiq
Shu soʻzlarni yozishda tez-tez xatoga yoʻl qoʻyiladi.
Tatbiq arabchadan olingan, oʻzbek tilida amalda ishlatish, qoʻllash maʼnosini bildiradi:
Bu usulning tatbiqi mumkinligiga va gʻoyat foydaliligiga mutaxassislar iqror...
Hijriy-shamsiy yil hisobi
Bu yil hisobi quyoshning yillik harakat sikliga qarab belgilanadi. Davomiyligi Grigoriy kalendaridagi kabi 365 yoki 366 kundan iborat. Yil 22 martdan boshlanadi, keyingi yil boshlari esa 20,...
Saʼy-harakat: saʼy nima?
Bu juft soʻzni tez-tez ishlatib turamiz. Uning tarkibidagi saʼy soʻzi nimani anglatadi?
Saʼy soʻzi arab tilidan olingan, asliyatda haj ziyorati chogʻida Safo va Marva tepaliklari...