Sapcha nima?

Soʻzlashuvda va badiiy uslubda “Boshingni sapchadek uzib tashlayman” degan tahdidli gap ishlatib turiladi. Sapcha oʻzi nima? Sapcha pishib yetilmagan kichkina qovun; xomak degani. Oldin tilimizda...

Tanishning bilishi, upaning eligi

Baʼzi juft soʻzlarning ikkinchi qismidagi soʻz mustaqil ishlatilmay qoʻygan. Tanish-bilish soʻzi ana shundaylardan. Xoʻsh, bilish soʻzining maʼnosi aslida nima? “Bilish” bugun tilimizda ishlatiladigan bilmoq maʼnosidagi...

Tabaq, taboq va tovoq

Tabaq soʻzi hozirgi tilimizda ishlatilmaydi hisob, taboq yoki tovoq shaklidan foydalanamiz. Bu soʻzlarning hammasi arabcha tabaq soʻzining turli talaffuz koʻrinishlaridir. Lekin oʻzbekchada farqli maʼno...

Bulduruq

Soʻnggi kunlarda daraxtlaru butalarni qirov qopladi. Qirovni bulduruq ham deyishadi. Badiiy adabiyotda sochning oqi qirovga oʻxshatilgani kabi bulduruqqa ham mengzaladi. Bulduruq omonim soʻz, yana ikkita alohida...

Afzal va abzal

Bu ikki soʻzning talaffuzi bir-biriga yaqin boʻlgani uchun ularni qoʻllashda xatoga yoʻl qoʻyib turiladi. Afzal arabchadan olingan, asliyatda eng fozil, eng fazilatli maʼnosiga ega. Oʻzbek...

Qomus nima degani?

Qomus arabchadan olingan boʻlib, asliyatda okean; lugʻat; soʻz boyligi kabi maʼnolarni anglatadi. Izohli lugʻatga koʻra, oʻzbek tilida uch xil maʼnoda qoʻllanadi:   1 Mukammal, toʻliq lugʻat. Sham­siddin...

Ofitsiantning oʻzbekchasi nima?

Baʼzan chet tilidagi soʻz noqobil soʻz bilan mahalliylashtiriladi. Natijada shu soʻz tilga singmaydi. Gohida esa, yaxshi variant topsangiz ham, xalq qabul qilmaydi. Til shunaqa...

“Nafsi hakalak otdi”: hakalak nima?

Bu ibora tilda koʻp qoʻllanadi. Ibora tarkibidagi hakalak soʻzining tub maʼnosiga koʻp ham eʼtibor bermaymiz. Bu soʻz oʻzbek tilida ikki xil maʼnoda ishlatiladi:   1️⃣ Bir...

Xoʻja va xoja

Bu ikki soʻz forscha xoja soʻzidan. Asliyatda obroʻ-eʼ­ti­borli kishi; xoʻjayin; savdogar; mu­rabbiy kabi maʼnolarni anglatadi. Tilimizda xoʻja va xoja maʼnodosh holatda ham, farqli maʼnolarda ham...

Xartiya nima?

Olimpiada haqidagi maqolada kelgan xartiya soʻzining maʼnosiga qiziqqanlar koʻp boʻldi. Xartiya ij­ti­moiy-siyosiy ahamiyat va mazmunga ega boʻl­gan ayrim hujjat va deklaratsiyalar­­ning nomi. Masalan:   Angliya hurriyatparvarlarining ulugʻ...

Xato haqida xabar

Muharrirga joʻnatiladigan matn: